Tradities

Ik houd erg van tradities, zeker van hele oude. Voor velen zijn tradities iets onzinnigs, ouderwets en saai. Voor mij zijn hedendaagse tradities overblijfselen van vroeger tijden. Wanneer ik kennis maak met een nieuwe traditie probeer ik deze te doorgronden en te begrijpen. Dat heb ik ook geprobeerd met de Noorse paasvakantie. Niet zozeer een oeroude traditie, maar wel een gebeurtenis in het jaar waar veel Noren naar uit kijken en ook massaal de bergen in trekken – althans dat zeggen ze tenminste. Dit jaar viel Pasen erg vroeg (begin van de maand april) en de week vóór Pasen was voor mij geheel vrij. Mijn zinnen had ik gezet op een mooie vijfdaagse wandeling door de Noorse bergen – samen met Bart en een paar sneeuwschoenen onder onze voeten.

De planning was om een tocht te maken vanaf Koppang naar Ringebu, hemelsbreed goed te doen in vijf dagen. Misschien lichtelijk overambitious, maar dat maakt niet uit. Het gaat om het idee. De dag begon grijs en grauw met lichte sneeuwval, of natte sneeuw – ik weet het al niet meer. Vol met goede moed vertrokken we naar het treinstation, waar we na goed zoeken het juiste perron wisten te vinden. In Koppang deden we de nodige boodschappen en weg waren we. Het eerste stuk duurde en duurde maar, we liepen immers langs een ijzige weg waar menig Noor voorbij scheurt alsof het een racebaan is. Het liefst nog met een mobiele telefoon in de hand, handsfree is hier kennelijk nog niet doorgedrongen. Bij de brug over de rivier Glomma aangekomen voelde ik me niet lekker. Dat dacht ik. Ik had een misselijk gevoel, drukkend op mijn hersenen en een raar gevoel in mijn buik. Na even te hebben stilgestaan kwam ik erachter dat niet ík het was, maar de brug die door verkeer en wind schommelende bewegingen maakte. Tien minuten nadat ik de brug was afgelopen had ik nog steeds een licht gevoel in mijn hoofd, maar dat ging maar al te snel voorbij... Eindelijk konden we dan echt de bergen in. Het weer was nog steeds niets beter dan in de ochtend en op den duur konden we nog geen vijftig meter voor ons kijken door de hevige sneeuwval. Geen fatsoenlijke sneeuw, neen, natte meuk. Bah. Bij elke stap dacht je dat je goed stond, maar zodra je op het ene been leunde zakte je net weer weg waardoor je heel je beweging moest corrigeren. Als je begrijpt wat ik bedoel. Erg vermoeiend en frustrerend.

Na een kilometer of tien vonden we het wel genoeg en sloegen ons kamp op. Na het uitgraven van de plekken voor onze tent, begonnen we aan een meterdiepe kuil voor ons vuur. Na verwoede pogingen om het vuur aan te krijgen besloten we terug te keren, het weer zat niet mee, niets zat mee. Energieloos en ontdaan van het deprimerende weer. Op de weg terug brak ook nog eens een gesp van mijn sneeuwschoen, verdorie. Na een 'heerlijke' tocht van zo'n 30 kilometer door natte sneeuw en winterwind kwamen we dan eindelijk aan op het station (relatief begrip) van Stai. Daar hoopten we nog op de laatste trein, maar tegen negen uur 's avonds was die al dik 3 uur geleden vertrokken. Ja, dat is nog wat anders dan honderd-en-taggenenvéftig intercities per uur tussen Amsterdam en de rest van Nederland... Gelukkig was daar een welwillende Noor die ons terug wilde brengen naar de campus.

Ik houd niet van opgeven, of rechtsomkeert maken wat dat betreft, zeker niet wanneer je andere dingen gepland hebt. We zouden een mooie tocht maken door een landschap dat gehuld is in sneeuw, we zouden woeste bergtoppen beklimmen en koude winternachten doorstaan – althans dat was het idee. Fris met volle moed vertrokken we een aantal dagen later op een, ik verklap het nu al, wederom verwoede poging tot avontuur. Ditmaal op ski's, nieuw avontuur, nieuwe kansen, toch? Samen met Maarten zouden we een mooie tocht gaan maken, hij nam zijn honden mee en ook een klein sleetje. Na een tocht van drie uur en nog geen twee-en-een-halve kilometer verder, kwamen we tot de ontdekking dat de weg naar boven (over de weg) redelijk ontdooid was – resulterende in een bruine slush van grind, modder en halvenbak sneeuw. Met onze schoenen inmiddels zeiknat door de natte sneeuw, de honden doorweekt tot diep in de vacht (maar ach, dat kunnen ze wel hebben) besloten we toch maar terug te keren. Verslagen door het slechte winterweer – hoewel lente officieel al begonnen was – keerden we terug naar de campus. Verheugend op de warme douche en een paar droge sokken...

Om een lang verhaal kort te maken, de paasvakantie ging niet zoals ik had gedacht. Met twee verslagen pogingen om de tijd nuttig te gebruiken is mijn poging tot het doorgronden van de traditie der paasvakantie ook gesneuveld. Hopeloos gefaald. Ik snap het niet, of althans, niet vanuit mijn eigen ervaring. Menig Noor zal lekker weer hebben gehad, menig Noor heeft kunnen skiën op heerlijke sneeuw en zal zichzelf opgewarmd hebben in de warme lentezon boven op een heerlijke bergtop – maar ik niet.

Goed, we hadden het over tradities. Een ander, wellicht welbekend, fenomeen is het paasvuur. Dit is een traditie die ik samen met de thuisblijvers hier in Noorwegen heb weten voort te zetten. Het maken van een paasvuur stamt af van pre-christelijke religies en is met name bedoeld om de overwinning van lente over de winter te vieren. Volgens oude gebruiken zou rond Pasen (in het Oud Germaans: Ostara) de echte lente beginnen en dit wordt dan uitbundig gevierd met een gigantisch vuur, op de hoop dat volgend groeiseizoen een rijkelijke oogst teweeg zou brengen. Jammer genoeg staat menigeen tegenwoordig te ver af van de cyclische processen in de natuur. Ook ik ben geen traditionele boer en weet inmiddels dat kunstmest beter werkt dan het stiekem aanbidden van vergeten goden. Toch blijft het in ere houden van eeuwenoude tradities de moeite waard, het brengt je dichter tot het begrijpen van het verleden en de daden van je voorouders en – laten we eerlijk zijn – het geeft voldoening. Ik ben bang dat alle boswezens en vruchtbaarheidsentiteiten al lang uit onze levendige fantasie zijn verdwenen en verdreven – en ik geloof dan ook niet dat zij zullen wederkeren voor een paasvuur ergens in een niemendal, ergens in Oost-Noorwegen. Wat het wel met me deed is dat het me weer frisse moed gaf, zeker na een tweetal verslagen pogingen tot het verlaten van mijn woonplaats kon ik dat wel gebruiken. Een aantal dagen later werden we dan ook rijkelijk beloond met schitterend lenteweer – helderblauwe hemel en een maagdelijk zonnetje – wat elke bevroren ziel deed ontdooien en ook de sneeuw deed smelten. Nu is het een kwestie van wachten tot ook de berk en els weer in frisgroen blad staan en de bosbodem bekleed is met een tapijt van donkergroen mos en bosbessen.

Was ik dan toch te voorbarig als het gaat om het aanbidden der vergeten goden? ...

School is al weer even begonnen, hernieuwde werkdruk – maar presteren onder druk –, het weer is tot nu toe heerlijk, de sneeuw in de dalen is zo goed als weg (op een aantal schaduwrijke plekken na), en Scott is inmiddels hier – eventjes op-en-neer zullen we maar zeggen! Ik ga dit weekend met hem naar de hoofdstad van Noorwegen om daar een aantal mooie musea te bezichtigen. Dus na het weekend zul je weer van me horen! :)

[Lament]

Often 'tis denied that equinox and summersolstice

affect the mood of mind,

but, hear me, 'tis 'o so true, and even I must admit,

that these changes in life - a cycle evermore,

as are the sun and the moon …